Diz Değiştirme Rehabilitasyonu
Diz artroplastisi, diz eklemi belirli nedenlerle hasar görmüş hastalarda, zarar görmüş eklemin yapay bir eklemle değiştirilmesi işlemidir. Diz protezi, konservatif tedaviye cevap vermeyen ağrıları gidermek ve hareketi kısıtlamak, stabilite sağlamak ve yaşam kalitesini artırmak için kullanılır.
Diz protezi ne zaman gereklidir?
- Osteoartrit (kireçlenme) nedeniyle eklemin artan aşınması ile
- Eklem hareketliliğini tamamen kısıtlayan romatoid artrit veya ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıkların varlığında
- Kemik tümörleri için
- Yaralanma ve diz ekleminde enfeksiyon sonrası yaralanma olan hastalarda diz protezi gerekebilir.
Diz Protezi için Ameliyat Öncesi Rehabilitasyon
Diz protezi ameliyatınızın başarısını en üst düzeye çıkarmak için ameliyattan önce rehabilitasyona başlamak önemlidir. Rehabilitasyonun preoperatif dönemde başlaması, postoperatif rehabilitasyonu kolaylaştırır, hastanın iyileşmesini ve günlük yaşamda bağımsızlık kazanmasını hızlandırır. Bunun için;
- Doğru diz pozisyonunu öğretmek
- Eklemlerde hareket kısıtlılığının azalması
- Güçlendirme egzersizleri, özellikle uyluğun ön tarafındaki kaslar için.
- Kısaltılmış veya sıkı kaslar için germe egzersizleri
- Ameliyat sonrası rehabilitasyon programında eğitim
- Pulmoner komplikasyonları önlemek ve sekresyonları ortadan kaldırmak için nefes egzersizleri ve öksürme tekniklerinin öğretilmesi önemlidir.
Diz protezi ameliyatı sonrası rehabilitasyon
Postoperatif rehabilitasyonun hedefleri;
- Yatak istirahatinin olumsuz etkilerini önlemek için
- Eklemin yeterli ve işlevsel bir hareket aralığı elde etmek için
- Diz çevresindeki kasları güçlendirme
- Yürüme ve günlük aktivitelerde bağımsızlığın sağlanması
- Hastanın yaşam kalitesini artırmak için.
Ameliyat sonrası rehabilitasyonun başarısı için cerrahla konsültasyon halinde hastanın erken mobilizasyonu önemlidir. Burada kullanılan protezin tipine ve operasyon şekline uygun programı uygulamalısınız. Ağrıyı azaltmak, olası komplikasyonları önlemek ve uygun eklem pozisyonunu öğretmek, erken dönemde dikkate alınması gereken diğer şeylerdir. Bu süre zarfında Sürekli Pasif Hareket (CPM) cihazı kullanılır.
Ameliyattan sonraki ilk gün yatakta egzersiz yapmaya başlarlar. Erken dönemde kalçaları yukarı çekip üçe kadar sayarak gevşetme, diz arkasını yatağa doğru bastırıp serbest bırakma, üçe kadar sayarak ayak bileği eklemini düz bir bacakla ileri geri çekme gibi egzersizler ve üçe kadar sayarak bırakmak, bacağı üçe kadar tutup kaldırarak erken dönemde uygulanır.
Hasta önce yatağın kenarına oturtulur. Daha sonra yürüteç ile yukarı kaldırılır. Başlangıçta verilecek yük miktarı kullanılan protezin tipine göre değişir. Diz ekleminin fleksiyonu 90 dereceye ulaştığında ve hasta bağımsız olarak hareketler ve mobilizasyon yapmaya başladığında bir özü reçete edilir. Hasta ve ailesine evde nelere dikkat etmesi gerektiği, neler yapabileceği ve egzersizleri nasıl yapacağı öğretilir.
Taburcu olduktan sonra ayakta rehabilitasyon programı devam eder. Yavaş yavaş koltuk değnekleri kullanılır ve yaklaşık altıncı haftaya kadar devam eder. Altıncı haftadan sonra kuvvet egzersizlerine başlarlar. Koltuk değnekleri önce bire indirilir, sonra bağımsız yürümeyi öğrenmeye başlar. Ameliyattan sonra en az bir yıl süreyle spora devam edilmesi önerilir.
Hidroterapi yani suda egzersiz programı da diz artroplastisi sonrası rehabilitasyonda aktif olarak kullanılmaktadır. Rehabilitasyon sırasında ağrı ve şişliğin kontrolüne dikkat edilmeli, gerekirse soğuk uygulamalar ve fizik tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.